Larrialdiko laguntzaren hasierako balorazio eta bizi euskarrirako teknikak

  • Larrialdiko laguntzaren hasierako balorazio eta bizi euskarrirako teknikak
  • Gaurko lanaAnatomia Bizi-konstanteak
  • Nerbio-sistemaGorputzeko nerbioek jarduera ezbardinen aurrean, garunera nerbio-bulkadak bidaltzen deutsoz.Burmuinak, jasotzen dauan informazioarekin, gorputzean zehar etengabean emoten diren gertaerak kontrolatzen dauz eta era egoki batean erantzuteko agindua emoten dau.
  • Funtzioak:Zentzumenen bitartez, ingurugiroarekin erlazionatzea posible egiten dau.Gure organismoko funtzioak kontrolatzen dauz. Adb: bihotzaren taupadak, arnasketa, egarri izatea edo ez, zutunik edo itzunduta egoteaOroitzapenak gorde egiten dau.Poza edo tristuraren sentimenduak kontrolatzen dauz.Bizirik jarraitzeko beharrezkoa.Tenperatura erregulatu.
  • Atalak:Garuna(neurona).Bizkarrezur-muina Nerbioak
  • Funtzionamendua:Nerbio-zelulak neurona izenez ezagutzen dira eta garunean kokatzen dira.Bi nerbio mota dagoz:Zentzumen nerbioa: Estimuluak NS heltzea dauka helburu.Nerbio motorra: Estimuluak NStik ekintza burutzen dauan organora eroatea dauka helburu.
  • Egarri zara eta baso bete ur mahai gainean ikusten dozu.Begiak edalontzi hori ikusi eta inpultso elektriko baten bidez garunera eroaten dau zentzumen nerbioei esker. Inpultso hau bizkarrezur-muinetik igon eta garuteko atalera heltzeko eta aztertzeko neuronen bidez doa.
  • Behin aztertu ondoren garunak hartzeko agindua emoten dau eta nerbio motorrak muskuluan eragina izango dau eta eskuarekin lortu nahi da ur edalontzia hartuko da.
  • Arnas-sistemaFuntzioa: Airean dagoan oxigenoa gorputzera barneratzea eta karbono dioxidoa botatzea da. Arnasa hartzen dugunean ,airea sudurrean berotu, hezetu eta zikinak (hautsa eta mikrobioak) kentzeko iragazi ondoren, faringea,laringea ,trakea eta bronkioetatik barrena birikietara iristen da . Bronkioen amaieran pareta oso meheak dituzten birika albeolo izeneko poltsatxo batzuk daude odol hodiz inguratuak.Milioika albeolo ditugu birikietan.Albeoloetan jasotzen du odolak bizitzeko behar dugun oxigenoa, eta baita kanporatu kaltegarria zaigun karbono dioxidoa ere.
  • Diaframa, arnasketa eragiten dauan muskulua da. Arnasten dogunean txikitu egiten da airea birikietara joateko eta hau botaten dogunean bere jatorrizko formara moldatzen da.
  • Odol aparatuaZirkulazio-aparatuari esker, odolak gure gorputzeko atal guztiei bizi ahal izateko behar daben mantenugaiak eta oxigenoa banatzen deutsoz. Horrez gain, gorputzak sortutako hondakinak jarraiatzea kanporatzeko funtzioa daukazan organuetara. ATALAK ZIRKULAZIO-APARATUAREN:BihotzaArteria Zainak Kapilarrak
  • Bihotzak, bere barnean, lau barrunbe ditu: bi aurikula (goiko aldean) eta bi bentrikulu (beheko aldean).Bentrikuluak aurikulak baino handiagoak dira. Gorputzean zehar ibilitako odola,zainen bidez eskumako aurikulara sartzen da. Ondoren uzkurtu egiten da eta odola bentrikulura igarotzen da. Birika arteriatik birikietara doa odola, bertan oxigenatu egiten da.
  • Biriki zainetatik, bihotzeko ezkerreko aurikulara doa, hemendik bentrikulura eta arteriaren bitartez gorputz guztira.
  • Odol aparatuko bideoa: www.youtube.com/watch?v=bBxgi-UZ07E&feature=relatedArnas sistemako abideoawww.youtube.com/watch?v=wNAiyhcDWBI&feature=player_embedded#Nerbio-sistemako bideoa:www.youtube.com/watch?v=L5T81uMVr44&feature=player_embedded
  • Bizi-seinaleakOrganismo baten oinarrizko funtzioak adierazten dabezan fenomeno edo seinaleak dira.Tenperatura Arnasketa Pultsua baloratu beharreko seinaleak.
  • GORPUTZEKO TENPERATURA:Gorputzak ekoizpen dauan beroaren eta galtzen dauanaren arteko oreka da.Lehenengo laguntzetan ez da termometrorik egongo. Tenpertatura hartzeko esku-gaina airean dagoan azal zati baten ipini eta norberarenagaz alderetu.
  • Pertsona nagusiak, bularreko umeak eta umeak txarto erregulatu ahal dabe, erregulazio zentrua altereta daukielako.Tenperatura normala baino baxuagoa danean, hipotermia deritsogu.Sitomatologia: Ahultasuna, nekea,azala hotza izatea, letargiatik (logura) koma egoera bitarteko kontzientzi egoerak .Bajatzen jarraitzen badau, pultsua astiroago joango da, igartzeko gero eta gatzagoa.
  • Tenperatura, normala baino altuago danean, hipertermia deritsogu.Sintomatologia: Bihotz-frekuntzea arindu,hotzikarak.
  • ADINATENPERATURA(C)Jaio barria36,1-37,7Bularreko umea37,2Haurra (2-8 urte bitartean)37Heldua36-37
  • PULTSUA:Bihotzaren kontrakzioak eragindako inpultsoa transmititzerakoan arterietan gertatzen dan dilatazioari deitzen jako.Baloratu behar dana:Frekuentzia.Erritmoa. Intentzitatea: ahula edo betea.
  • Erabilera handiko arteriak:Karotida arteria: Zama alboetan kokatzen da muskulu esternokleidomastoideoaren aurretik.
  • Humero arteria: ukondo gainean hartzen da besoaren barneko aldean.Erradial arteria: eskumuturreko kanpo aldean dago kokaturik. Erabilena da topetako errezena dalako.
  • Femoral arteria: Izterrondoaren erdian kokatzena da.
  • Teknika: Pultsua ritmikoa bada, 30seg eta gero x2 eta pultsua arritmikoa bada minutu 1.ADiNAPULTSUA/MINJaio barria120 170 Bularreko umea110 160 Umeak(2-8 urte bitartekoak)100 120 Helduak 60-100
  • Aldaketak:Frekuentzia:Minutu baten normalak diran taupada baino gehiago egotea, takikardia deitzen da.Eragin: Kirola egitea, mina, estresa, sukarra, medikamendua, odol-jarioaMinutu baten normalak diran taupada baino gitxiago egotea, bradikardia deitzen da.Eragin: Adina,medikamentua,kirolaSintomatologia: Neke-sentsazioa, mareoa ahultasuna, konortea galtzeko posibilitateawww.youtube.com/watch?v=yxJMme_Pw1A &feature=relatedwww.youtube.com/watch?v=xw4nDMgTOrw&feature=related
  • Erritmoa:Taupaden arteko denbora bardina bada, erritmo erregularra deitzen da.Taupada arteko denbora desbardian bada, erritmo irregularra deitzen da.www.youtube.com/watch?v=gZFEln6ttfI&feature=related www.youtube.com/watch?v=yxJMme_Pw1A &feature=related
  • Taupadak erritmorik ez daukanean, arritmia deritsogu.Mota askotako arritmiak dagoz, adb:extrasistoleak (aurikulak behar baino lehenago uzkurtzen danean).Bihotza erritmo egokira bueltatzeko, desfibriladore izenaz ezagutzen dan makina behar da.
  • Intentzitatea/bolumena:Taupada bakoitzean odolak egiten dauan indarra da.Zaina atzamarrekaz presionatzerakoan, buxadora (obstruccin) eragiten bada, ahula dala esaten da.Ondorioa: Shock, desorientazioa, konortea galtzea. Atzamarrekaz sakatzerakoan buxadora ez bada sortzen, betea dala esaten da.
  • ARNASKETA:Arnasketa, gorputzak atmosfera eta odolaren arteko gas trukea (oxigenoa hartu eta CO2 bota) erabilten dauan teknika da. Arnasketa normalari, eupnea izena dau.Baloratzeko orduan garrantzitsuena:Frekuentzia.Sakontasuna.Erritmoa
  • Teknika: Pultsua hartzen dan bitartean, arnasketak ere kontatuADINAARNASKETA/MINJaio barria30-80 Bularreko umea20-30/40Umea (2-8 urte bitartean)20-25/30Heldua12-18
  • Aldaketak:FREKUENTZIA:Minutu baten arnasketa kopurua 12 baino gitxiagoa danean, bradipnea deitzen da.Minutu baten arnasketa kopurua 18 baino gehaigokoa danena, takipnea deitzen da.Arnasketa minutu pare batetan eten egiten bada, apnea izenaz ezagutzen da.Arnasa hartzean erreztasunik ez dagoanean, disnea deritsogu.
  • Apnea agertzen dan bideoa:www.youtube.com/watch?v=a8F3zPjh6QA&feature=relatedDisnea agertzena dan bideoa:www.youtube.com/watch?v=9OgWFYRGNpo&NR=1Gainazaleko arnasketa:www.youtube.com/watch?v=XzIv_qHrjs4Arnasketa sakona/esfortzua/soinua:www.youtube.com/watch?v=wlygTaY4ioc&feature=related
  • Frekuentzia aldatzeko hainbat factore dagoz:Kirola egitea(), estresa(), hipertermia(), altuera handiko lekuak(), medikamenduak().Sakontasuna:Bularra normal igoten bada, arnasketa normala dala esaten da.Bularra, gitxi igoten bada, gainazal arnasketa dala esten da.Bularra asko igoten bada, arnasketa sakona dala esaten da.
  • Erritmoa.Arnasketa baloratzeko beste gauza batzuk euki behar dira kontutan, adb: gaixoak arnasterakoan esfortzuak egiten badauz (esternokleidoaren erabilerearekin) eta arnasketaren soinuarekin (ahula edo gogorra bada).Begiratu behar dana, azala eta mukosen kolorea.
  • Shock Bihotz-birikietako gelditzea Shock:Zirkulazio sistemaren ezinak sortutako sindrome klinikoa.Ehunetara heltzen dan odol kopurua (perfusioa) bajatu egiten da. Ondorioz:Ehunetara heltzen dan oxigeno kopurua gitxitu egiten da. Motak:Hipobolemikoa.Septiko/Anafilaktikoa.Neurogenoa.
  • HIPOBOLEMIKOA:Kausak:Odola, plasma (erredurak) edo gorputzeko likidoa (beherakoa, botaka,) galtzen danean.SEPTIKOA:Kausak:Zauri bategandik sortutako infekzioa.ANAFILAKTIKOA:Kausak:Alergi erreakzio bat da.
  • NEUROGENOA:Kausak:Mina, muineko lesioa.Arteria eta zainak handitzeko edo txikitzeko arazoa dagoanean da.Odol bolumena egokia da baina arazoa bihotzera heltzen dan odol kantitatea eskasa dala.
  • Bihotz-birikietako gelditzea.Bihotza eta arnasketaren bat-bateko etenaldia.Egoera itzulgarria da, maniobrak arin hasten badira.www.youtube.com/watch?v=kdhNcsbUMU0&feature=related
  • EGINBEHARRA:Bihotz-birikietako gelditzea:Bihotz-birikietako oinarrizko bizkortze-teknikak.Kontzientzia +ABC.Shock:Odol-jarioa gelditu. Gaixoa mantarekin tapatu.Hankak burua baino gorago ipini.
  • Bihotz-birikietako oinarrizko bizkortze teknikaGertaera larri baten ondorioz, hau da, istripu, bihotzaren arazoak bizitza salbatzeko egin behar dan teknika da.Pausuak:Kontzientzia badagoen begiratu.Arnasketarik badauen begiratu.Zirkulaziorik badagoen begiratu.
  • Kontzientziaren aldaketa
  • Publicaciones Similares